Maarten Luther, geboren op 10 november 1483 in Eisleben, Duitsland, groeide uit tot een centrale figuur in de Europese geschiedenis. Zijn invloed op de religieuze en sociale structuren van zijn tijd is onmiskenbaar. Luther was een Duitse theoloog, priester en professor die bekendheid verwierf door zijn kritiek op de praktijken van de katholieke kerk in de vroege 16e eeuw. Zijn acties leidden tot de Reformatie, een beweging die de weg vrijmaakte voor het ontstaan van verschillende protestantse kerken en een diepgaande impact had op de Europese geschiedenis.
Luthers Vroege Leven
Maarten Luther werd geboren in een eenvoudig gezin en was oorspronkelijk bestemd voor een carrière in de rechten. Echter, na een bijna fataal onweer in 1505, beloofde Luther monnik te worden en wijdde hij zijn leven aan het christelijke geloof. Hij trad in bij de Augustijner orde en begon zijn studie theologie aan de Universiteit van Wittenberg.
Aflaten
Aflaten zijn een concept binnen de katholieke leer, dat verwijst naar de kwijtschelding van tijdelijke straffen voor zonden, die iemand heeft begaan. Volgens de katholieke leer zijn er twee soorten straffen voor zonden: eeuwige straffen (die gerelateerd zijn aan de zonde zelf en die alleen door God kunnen worden vergeven) en tijdelijke straffen (die betrekking hebben op de gevolgen van de zonde en die kunnen worden verminderd of kwijtgescholden door de Kerk).
Het idee achter aflaten is dat door het uitvoeren van deze goede werken en het tonen van berouw, gelovigen kunnen bijdragen aan hun geestelijke reiniging en verlossing. Het concept van aflaten heeft in de loop van de geschiedenis binnen de katholieke Kerk verschillende vormen aangenomen en heeft ook aanleiding gegeven tot kritiek en debat, met name tijdens de Reformatie in de 16e eeuw.
95 stellingen
De bekendste daad van Luther vond plaats op 31 oktober 1517, toen hij zijn beroemde 95 stellingen op de deur van de Slotkerk in Wittenberg spijkerde. In deze stellingen bekritiseerde hij de praktijk van de aflaten, waarbij gelovigen betalingen deden om hun zonden kwijtgescholden te krijgen. Deze handeling wordt beschouwd als het startpunt van de Reformatie.
Maarten Luther publiceerde zijn 95 stellingen op 31 oktober 1517. De stellingen waren een verzameling punten waarin hij kritiek uitte op bepaalde praktijken binnen de rooms-katholieke kerk, met name de verkoop van aflaten. Luther hekelde het idee dat zonden vergeven konden worden door het kopen van aflaten en pleitte in plaats daarvan voor een meer bijbelse benadering van boete en vergeving. Hier zijn tien van de belangrijkste punten uit de 95 stellingen:
- Aflaten zijn niet de genade van God waardig en brengen geen ware vergeving met zich mee.
- Boete moet beginnen met innerlijke berouw en leiden tot uiterlijke daden van boete.
- De paus heeft geen controle over het vagevuur; alleen God heeft die autoriteit.
- Aflaten hebben geen waarde in het helpen van de doden, maar zijn bedoeld als financiële steun voor de kerk.
- Het ware schat van de kerk is het heilig evangelie van de heerlijkheid en genade van God.
- Christenen moeten leren hun vertrouwen te stellen in Christus en niet in de aflaten.
- De paus en kan geen andere straf kwijtschelden dan die hij heeft opgelegd naar eigen goeddunken of volgens kerkelijke wensen.
- De priesters handelen onverstandig en verkeerd, als zij voor stervenden kerkelijke boetedoeningen laten gelden tot in het vagevuur.
- Een ding is zeker, dat, zodra het geld in de kist klinkt, winzucht en geldzucht kunnen toenemen, maar de hulp of de voorbeden van de Kerk pleit op het welbehagen van God alleen.
- Iedere christen die oprecht berouw over zijn zonden gevoelt, heeft volledige vergeving van straf en schuld, die hem ook zonder aflaatbrieven toekomt.
Deze stellingen werden opgehangen aan de deur van de slotkerk in Wittenberg en markeerden het begin van de Reformatie, een periode van hervormingen binnen de christelijke kerk die leidde tot de opkomst van het protestantisme. Luther’s kritiek op de kerkelijke praktijken van zijn tijd had een diepgaande invloed op de religieuze en maatschappelijke ontwikkelingen in Europa.
Verzet tegen de Kerk
Luthers kritiek op de katholieke kerk ging verder dan alleen de aflaten. Hij bekritiseerde ook de hiërarchie, de verkoop van kerkelijke ambten en de dogma’s van de kerk. Luther weigerde zichzelf te herroepen, ondanks herhaalde druk van de kerkelijke autoriteiten, en werd uiteindelijk in 1521 geëxcommuniceerd door paus Leo X.
Vertaling van de Bijbel
Een van de meest blijvende bijdragen van Luther aan de christelijke wereld was zijn vertaling van de Bijbel in het Duits. Dit maakte de Bijbel toegankelijk voor een breder publiek en bevorderde de verspreiding van het protestantse geloof. Het had ook een aanzienlijke invloed op de ontwikkeling van de Duitse taal.
Luthers Erfenis:
Maarten Luther’s invloed op de religieuze en politieke landschappen van Europa is onmiskenbaar. Zijn ideeën leidden tot de vorming van verschillende protestantse denominaties, waaronder lutheranisme, calvinisme en anglicanisme. De Reformatie veroorzaakte ook sociale, culturele en politieke veranderingen die het gezicht van Europa voor altijd zouden veranderen.
Tot slot
Maarten Luther was een moedige hervormer die de status quo van zijn tijd durfde uit te dagen. Zijn vastberadenheid om op te staan tegen onrecht binnen de kerk leidde tot een brede beweging die de fundamenten van het christendom opnieuw vormgaf. Vandaag de dag blijft Luther’s nalatenschap voortleven, niet alleen in de theologische tradities van het lutheranisme, maar ook in de bredere erkenning van het belang van religieuze vrijheid en de mogelijkheid tot verandering, zelfs tegenover machtige instellingen.